Aktualności

[Blog #67]  Ból – możliwości terapeutyczne

[Blog #67] Ból – możliwości terapeutyczne

2019-08-02, autor: Fundacja OZZ

#ból nie jedno ma imię #co stosować na ból?

 

post_201908-2

dr hab. n.med. i n. o zdr. Anna Staniszewska – Prezes Zarządu Fundacji Obywatele Zdrowo Zaangażowani, adiunkt w Zakładzie i Katedrze Farmakologii Doświadczalnej i Klinicznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Ból jest objawem, który może towarzyszyć wielu chorobom, zarówno ostrym, jak i przewlekłym. Odczuwalny jest na każdym etapie życia człowieka, począwszy od pierwszych oznak w dzieciństwie, np. podczas ząbkowania, poprzez okres dojrzewania, np. ból miesiączkowy, aż do okresu pełnej dojrzałości człowieka, np. bóle przeciążeniowe czy zwyrodnieniowe. W praktyce klinicznej wyróżnia się ból ostry, pojawiający się nagle, trwający krótko, towarzyszący urazowi, ostremu stanowi choroby, zabiegom diagnostycznym i operacyjnym, pełni rolę sygnału ostrzegawczego, często jest pierwszym objawem zmuszającym chorego do wizyty u lekarza oraz ból przewlekły, trwający długo (ponad 3 miesiące). Niektórym jednostkom chorobowym towarzyszy ból napadowy, np. w migrenie. Etiologia bólu obejmuje m.in. ból fizjologiczny, np. ból miesiączkowy, ból przy wyrzynaniu się zębów; ból neuropatyczny, np. zapalenie czy zmiażdżenie nerwów oraz ból patologiczny, np. uraz.  Światowa Organizacja Zdrowia w 1986 roku podała schemat podawania leków przeciwbólowych oraz innych terapii wspomagających stosowanych w celu zmniejszenia dolegliwości bólowych. W schemacie tym, zwanym tzw. „drabiną analgetyczną”, wyróżniono trzy stopnie intensywności leczenia, w zależności od stopnia nasilenia bólu.

Stopień pierwszy obejmuje leki stosowane w łagodniejszych bólach, znajdują się tu niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) oraz inne nieopioidowe leki przeciwbólowe. NLPZ wykazują oprócz działania przeciwbólowego, także działanie przeciwzapalne i przeciwgorączkowe – np.  ibuprofen, naproksen, dikofenak, indometacyna, ketoprofen. Dodatkowo kwas acetylosalicylowy (potocznie lek zwany aspiryną) należący do grupy NLPZ, oprócz wcześniej wymienionych działań, wykazuje także działanie kardioprotekcyjne (przeciwzakrzepowe), z tego względu stosowany jest terapeutycznie i profilaktycznie w incydentach sercowo-naczyniowych (zawał mięśnia sercowego, udar niedokrwienny mózgu). Do pierwszego stopnia drabiny analgetycznej należy także paracetamol wykazujący działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe; metamizol działający przeciwbólowo i przeciwgorączkowo oraz posiadający aktywność spazmolityczną;  flupirtyna działająco przeciwbólowo i zmniejszająca napięcie mięśni; oraz nefopam wykazujący działanie przeciwbólowe oraz w dużych dawkach m.in. znieczulające.

W drugim stopniu drabiny analgetycznej znajdują się tzw. słabe opioidy, m.in. tramadol, kodeina, oksykodon, hydrokodon, małe dawki morfiny. Leki z tego szczebla stosowane są w bólach o umiarkowanym nasileniu oraz wtedy kiedy ból trwa/nasila się i nie pomagają leki ze stopnia pierwszego. Łącznie z lekami ze szczebla drugiego można stosować leki ze stopnia pierwszego.

Natomiast leki należące do stopnia trzeciego drabiny analgetycznej to silne opioidy, np. większe dawki morfiny, fentanyl i jego pochodne. W tym stopniu także można stosować jednocześnie leki ze stopnia pierwszego. Leki ze stopnia trzeciego stosowane są w silnych bólach oraz wtedy, gdy ból nie jest do opanowania lekami ze stopnia drugiego.

W każdym stopniu drabiny analgetycznej należy rozważyć stosowanie innych terapii, np. masażu, akupunktury, blokad, leków wspomagających czy zabiegów operacyjnych

Wszystkie leki przeciwbólowe należy stosować z dużą rozwagą, niezależnie czy są dostępne na receptę czy też jako leki OTC. Także grupa leków przeciwbólowych, jak wszystkie dostępne na rynku leki może powodować działania niepożądane. Wykazano także, iż lek przeciwbólowy powinien być stosowany w najwcześniejszej fazie jego wystąpienia, gdyż takie postepowanie jest najskuteczniejsze.

Jeśli podzielasz nasze wartości i wierzysz w naszą misję, napisz na adres:

logo_pacjent3

Pacjent 3.0

Projekt mający na celu badanie, promowanie i inspirowanie działalności związanej z dostępnością usług z obszaru tzw. m-health, czyli wykorzystania urządzeń mobilnych w procesie dbania o własne zdrowie, monitorowania zdrowia czy komunikacji z lekarzami.

Wierzymy, że jest to obszar, który czeka ogromny rozwój. Wdrożenie nowoczesnych rozwiązań wykorzystujących smartfony, urządzenia wearables czy w końcu Internet Rzeczy stanowi przyszłość medycyny, którą czeka coraz większa indywidualizacja i personalizacja.

Warto pamiętać, że ogromne osiągnięcia w tym obszarze mają Polacy, którzy przodują w dziedzinie start-upów technologicznych stawiających zdrowie w centrum swojego zainteresowania – ich właśnie chcemy objąć szczególnym wsparciem poprzez bezpłatne doradztwo, organizację testów aplikacji, eksperckie analizy i ekspertyzy oraz organizację seminariów, szkoleń i konferencji.

Równocześnie chcemy przybliżać te zagadnienia innym – tak, by w XXI wieku każdy mógł poczuć się prawdziwym obywatelem 3.0.

W sprawie zdrowia

Ogólnopolski konkurs na najlepsze prace naukowe (oryginalne i przeglądowe) dotyczące problematyki samoleczenia (self-mediction), samoopieki (self-care) i samozarządzania w zdrowiu (self-management) autorstwa studentów i młodych absolwentów wszystkich kierunków.

Zaangażowanie się pacjentów we własne zdrowie zdobywa coraz większą popularność jako pole badań i często staje się tematem prac licencjackich i magisterskich studentów kierunków medycznych i społecznych. Doceniamy to, ponieważ zwiększa naszą wiedzę w tym obszarze i ułatwia świadome i odpowiedzialne dbanie o własne zdrowie – i z tego właśnie powodu chcemy popularyzować to zagadnienie wśród młodych naukowców oraz promować najlepsze przedsięwzięcia badawcze w tym obszarze.

Więcej informacji o konkursie, jego regulamin oraz formularz zgłoszeniowy znajdują się na stronie www.obywatelezz.pl/konkurs.

Przewietrz apteczkę!

Projekt skierowany jest przede wszystkim do seniorów, którzy, statystycznie rzecz biorąc, przyjmują najwięcej rozmaitych leków – nie tylko tych przepisywanych przez lekarzy różnych specjalności, lecz także ordynowanych sobie samodzielnie lub z polecenia farmaceutów.

Podczas specjalnie zorganizowanych wydarzeń będziemy pomagać wszystkim chętnym w uporządkowaniu swoich domowych apteczek. Wyjaśnimy, jak postępować z lekami przeterminowanymi, co zrobić z niepotrzebnymi lekami z poprzednich terapii, przekażemy dobre praktyki przechowywania leków, a także uczulimy na problem wielolekowości i podpowiemy, jak rozmawiać z lekarzami, żeby uniknąć potencjalnego ryzyka związanego z zażywaniem wielu różnych substancji.

W ramach projektu chcemy prowadzić zajęcia w nowoczesnej, interaktywnej formule łączącej wykłady eksperckie, pracę w grupach i ocenę wzajemną oraz warsztat pod czujnym okiem naszych specjalistów. Zamierzamy być obecni na uniwersytetach trzeciego wieku, w klubach seniora, domach kultury i nie tylko – chętnie odpowiemy na zaproszenie w każde inne miejsce, gdzie obecne są osoby starsze, którą chcą lepiej zrozumieć, na czym polega bezpieczna farmakoterapia.

logo_zz

Zdrowo zaangażowani

Celem projektu Zdrowo Zaangażowani jest promowanie filozofii i praktyki odpowiedzialnego samoleczenia. W naszym rozumieniu:

odpowiedzialne samoleczenie to świadome zaangażowanie pacjenta w dbanie o własne zdrowie, które polega na indywidualnym podejmowaniu działań w zakresie utrzymania zdrowia oraz doraźnego leczenia objawów rozpoznanych samodzielnie do momentu konsultacji z lekarzem, w oparciu o wiedzę pochodzącą z aktualnych i z rzetelnych źródeł. W ujęciu szerszym oznacza także stosowanie się pacjenta do zaleceń personelu medycznego.

Ten cel będziemy realizować poprzez oryginalne działania edukacyjne i informacyjne, szczególnie w przestrzeni internetu, oraz współpracę z autorytetami społecznymi i decydentami. Wierzymy, że zaangażowanie obywateli we własne zdrowie przyczyni się do poprawy jakości życia polskiego społeczeństwa oraz pozwoli lepiej wykorzystywać zasoby systemu opieki zdrowotnej.

Strona kampanii: www.zdrowozaangazowani.pl.